24 Temmuz Basın Bayramı

'GAZETECİLER DAYANIŞMA GÜNÜ'

II. Meşrutiyet ile birlikte Türk basınından sansür kaldırıldı.

Yayın hayatına başlayan ilk Türkçe özel gazete ise 22 Ekim 1860'da, Tercüman-ı Ahval gazetesi idi.

Tercüman-ı Ahval gazetesi, Ziya Paşa'nın eleştirel bir yazısı nedeniyle, Mayıs 1861'de iki hafta gibi bir süreyle gözdağı verilmek için kapatıldı. Bu olay, Türk basınında açıkça "sansür"ün ilk örneği oldu.

Resmi olarak ilk sansür ise 10 Mayıs 1876’da “Âli Kararname” ile yasaya koyuldu.

Kararname ile ilk defa bütün gazetelere sansür uygulandı. Kararname ile ayrıca yurt dışından getirilen yayınlara yapılan denetim de arttırıldı.

Sansür memurları da devletin görevlendirdiği yerlerde gazetelerin ‘yazmaması’ gereken noktaları çıkarttı.

Sansürü protesto eden bazı gazetecilerce sansür kararnamesi yayımlanıp altına "Matbaamızın makinesi kırıldığından birkaç gün gazetemizin neşrine muktedir olamayacağımızı müşterilerimize ilan ederiz" diye not düşüldü.

32 yıl süren sansür uygulaması 24 Temmuz 1908 tarihinde son buldu.

II. Meşrutiyet'in ilanıyla gazetelerin yayım öncesi denetimi kaldırıldı.

25 Temmuz sabahı gazeteler daha farklıydı, çünkü 32 yılın ardından gelen bir değişim yaşadı gazeteciler.

Tam anlamıyla hür olmayan gazeteler günümüzde de var olsa da o günlerde özgür yayım yapan gazetelere vatandaşların ilgisi büyük oldu ve satışlar neredeyse ikiye katlandı.

Bu, özgür basına duyulan özlemin göstergesiydi.

24 Temmuz bir anlamda gerçek gazeteciliğin patlama yaptığı gündü.

O günden itibaren sadece İstanbul'da 353 gazete ve dergi, yayın hayatına başladı.

Falih Rıfkı Atay sansürün kaldırıldığı gün, 24 Temmuzun basın bayramı olması fikrini ileri sürdü ve bu fikir kabul görülerek Cumhuriyet Dönemi'nde 24 Temmuz tarihi "Türk Basınından Sansürün Kaldırılması ve Basın Bayramı" olarak ilan edildi.

BAYRAM, DAYANIŞMA GÜNÜNE DÖNÜŞTÜ

İlerleyen yıllarda Basın Özgürlüğü ve basın emekçilerinin haklarının kısıtlanması noktasında yaşanan gelişmeler üzerine gazeteciler, 24 Temmuz'u "Basın Dayanışma Günü" olarak kutlamaya başladı.

24 Temmuz Gazeteciler ve Basın Bayramı veyahut Gazeteciler Günü değildir.

Milletvekilleri, Belediye Başkanları veya kamu kurum kuruluşlarından gönderilen mesajlar, kutlamalar yanlış bilgi ve algılar sonucudur.

Resmi yerlerden gelen bu mesajlar bilgi kirliliğine de yol açmakta, günün anlam ve önemini değiştirmektedir.

24 Temmuz 1971'e kadar "Bayram" idi. Gazeteciler Cemiyetleri de o tarihe kadar "Basın Bayramı" olarak kutladı.

Ancak 1971'deki askeri darbeden sonra gazetelere baskılar va gazetecilerin haklarında kısıtlamalar getirilince, "bayram" olarak kutlanan 24 Temmuz, "Basın/Gazeteciler Dayanışma Günü"ne dönüştü.

O gün, bugündür de "Basın Dayanışma Günü"dür 24 Temmuz.

Türk Basınında Sansürün Kaldırılışı ülkemizde halen Cemiyetimiz başta olmak üzere diğer basın meslek örgütleri tarafından  "Basın Dayanışma Günü" olarak anılıyor. Bu günde yapılan açıklama ve etkinliklerde gazeteciler dayanışmasına vurgu yapılıyor.